Klavyeya kurdî li ser bingeha klavyeya almanî

Klavyeya kurdî li ser bingeha klavyeya almanî ji bo daxistinê amade ye.

Ji bo jêbarkirinê VIRÊ bitikînin...

Etîmolojiya Demokrasiyê: Dema-ku-rastî

Xwedêjêrazî, hevalekî me yê gelekî cirxweş û dilgerm hebû, heta jê dihat bi awayekî ji awayan, peyvên biyanî, bi taybetî peyvên ku derbasî nava gelek zimanan bûne, dikirin malê kurdî. Ango li gorî xwe ji peyvan re etîmolojiyek çêdikir.

Peyva “demokrasî”yê jî yek ji van peyvan bû. Birayê delal, ji bo etîmolojiya vê peyvê, bêyî ku haya wî ji “demos + kratia”yê (gel + hêz)” hebe, digot “dema + ku + rastî”.

Li gorî wî, peywendiya demokrasiyê rasterast bi “rastiyê” re hebû û demokrasiya bê rastî ne ti demokrasî bû.

Birayê delal ji vî aliyî ve mafdar bû. Ya rast, demokrasî û derew li hev nakin û heke di nava demokrasiyê de “rastî” tune be, ew demokrasî dibe wekî demokrasiya tirk û ereb û farisan. (Bila di navbera me de be, di mijara têgihîştin û pêkanîna demokrasiyê de em kurd jî ne ti bilbil in.)

Gava mirov ji derve û ji dûr ve li pergalên van gelan dinêre, dibe ku mirov bibêje dişibin demokrasiyê. Lewre di pergalên wan de gel diçe ser sindoq û ji bo diyarkirina rêveberan dengê xwe dide, hilbijêr karê rêveberiyê li meclîsekê bi dengdanê pêk tînin.

Ma mirov mastê tirş û yê tirş ji dûr ve çawa ji hev nas bike?

Loma ji bo naskirina rewşê, ya baş mirov guh bide yên “ne ji derve”.

Dibêjin rojekê namzetê parlamenteriyê yê Sêrtê Nizamettin Sevgîlî û serokê partiya wî (ANAP) Mesut Yilmaz di çarçoveya kampanyaya hilbijartinê de bi balafirê ji Enqereyê tên Sêrtê. Gava balafir ji bo danînê li ser Sêrtê nizm dibe, Mesut Yilmaz ji pencereya balafirê dibîne ku hema bêje li ser banê her kesî peyk (satalayt) hene. Mesut Yilmaz berê xwe dide Nizamettin Sevgîlî û dibêjê, “Ka binêre, li ser banê her kesî peyk hene. Ew ê bêtirs peyk dayne ser banê xwe, diyar e wê dengê xwe bide kê. Ka tu yê çawa li vî bajarî bibî parlamenter”.

Sevgîlî di bin simbêlan de li cahiliya Yilmaz dikene û gotina xwe ya dîrokî dibêjê: “Di hilbijartinan de ne dengên dikevin nav sindoqan lê dengên ji nav sindoqan derdikevin girîng in.”

Wê demê ya girîng dengên ji sindoqan derdiketin bû. Li gelek deveran ancax nîvê dengên kurdan yên diketin nav sindoqan ji nav sindoqan derdiketin. Ango di hemû hilbijartinan de dengên partiyên kurdan wergirtî du caran li dengên bi fermî qebûlkirî bûn.

Wê demê wisa bû. Lê îro, ya rast ji sala 2016an ve bi tayînkirina qeyûman, dengên dikevin nav sindoqan li aliyekê, ti girîngiya dengên ji sindoqan derdikevin jî tune ye.

Gava di demokrasiyekê (!) de ya girîng -bi çi awayê dibe bila bibe- “serkeftin” be û hîç girîngiya “serkeftina bi dengên gel” ango girîngiya “rastiyê” tune be, ew dibe olîgarşî, dibe otokrasî, dibe teokrasî, dibe gelek tişt lê nabe demokrasî.

Çend dîmenên ji Newroza 2019an a li Frankfurta Almanyayê

1. Li gorî nûçeya derbarê Newroza Frankfurtê de ku li ser ANFê hatibû weşandin, Newrozê dê di saet 10:00an de dest pê bikira. Lê heta piştî saet 12:00an jî trafîka li dora qada Newrozê ji ber siyareyên kesên tên qadê, xitimî bû.

2. Gava polîsên alman hema di navbera qada Newroz û qada ji bo parkkirina otomobîlan de bere me da mile rastê, ez gelekî kêfxweş bûm k udi wê qerebalixiyê de ji bo peydakirina ciyê parke alîkariya me dikin, lê piştî ku em li ciyê wan nişan dayî sekinin û polîsekî pirsa destura ajotinê, belgeyên otomobîlê û “al û sembolên qedexe” kir, min fêm kir ku bandora antî-kurdiya tirkan wekî li hemû deran li almanyayê jî xurt e.

3. Me nedît ku polîsan alên YPG û YPJê ji xelkê girtin lê min dît ku çend kesên wêneyên Ocalan bi wan re birin pişt daran û li wirê bi wan re axivîn. Me nezanî encama wê hewldanê çawa bû.

4. Heta piştî 12:00î jî li qadê gelek kes tune bû. Moralê xelkê sifir bû. Her kes ji ber beşdariya kêm xemgîn bû. Lê piştî ku pêşkêşvanê li ser tikê anons kir û got bi hezaran kes ji çar aliyan ve bi meş tên qadê, gula amadebûyiyan geş bû.

5. Plansaziya bicîkirina standan gelekî baş bû: Aliyek standên xwarinfiroşan bû û aliyê din standên komele û saziyan bû.

6. Gelek kesan bêtirs Ala Rengîn bilind dikir. 2-3 suryaniyên ji Şirnexê jî bi ala Suryaniyan li qadê serbilind digeriyan.

7. Berevajî salan, -qey ji ber grevên birçîbûnê- 5ne wêneyên Ocalan lê wêneyên Mazlûm Doxan li girseyê hatibûn belavkirin ku bilind bikin.

8. Li nav qadê di nav girseyê de dengê tirkî kêm bû. Xuya bû ev bi xêra rojavayiyên di salên dawî de li Almanyayê bûne penaber e.

9. Gava jinika xwarinfiroş ya li ber standê bi ciwanên li pêşiya min yên bi hev re bi almanî diaxivîn re bi kurdî axivî lê gava dor hate ser min ê cilên “koyî” (bnr. Hacî Qadirê Koyî) liberxwekirî dest bi şildimbildima tirkî kir, roja min herimî û min biryar da ku êdî careke din porê xwe li ba sertraşê xwe yê soran çênekim.

10. Gava axaftinên nûnerên partî û saziyên alman yên bi almanî, ji bo girseyê li tirkî dihatin wergerandin, polîsên ku îhtîmal e yan hevalên wan ên tirk hene yan jî tahtîla xwe li Antalya û Alanyayê dikin, di bin simbêlan de bi qûna “bê tirkî jiyan nabe”yê dikeniyan.

Bonus: Qey “filehên kurdhez” jî em kurd baş nas kirine û ji bo xatirê “bê tirkî jiyan nabe” di weşanên xwe yên ku tu têkiliya wan bi tirkî û tirkan tune ye de bi tirkî jî nivîsandine. (Bnr: 3 wêneyên li dawiyê)