| |
AMED ÇEKO JIYAN Em dikarin gelek rûpelan bi bersivên vê pirsê tije bikin lê ez dixwazim li ser çend sedeman tenê rawestim. Çima Ubuntu/Linux?
Ji ber ku Ubuntu/Linux reşaneke GNU/Linuxê ye û GNU/Linux di nava hemû Pergalên Xebatê (PX) de ya herî ewlekar e û Ubuntu/Linux di nava reşanên GNU/Linuxê de reşana herî bilez bi pêş dikeve û belav dibe ye. Çima Ubuntu/Linux? Ji ber ku Ubuntu/Linuks bikarhêneran di bikaranîn û guherandina bikêrhatin, ziman û pêşdebirina pergal û nivîsbariyan de azad dihêle. Çima Ubuntu/Linuks? Ji ber ku Ubuntu/Linuks ji hemû pergalên din bikêrhatîtir e. Çima Ubuntu/Linux? Ji ber ku GNU/Linux bi KURDÎ ye!!!Ubuntu reşaneke Linuxê ye û wekî pergala xebatê ya komputerê hatiye amadekirin. Mirovekî ku komputer bi kar aniye (komputerên bi pergalên Windows, MacOS an jî bi pergaleke din a xebatê), dikare bi hêsanî Ubuntuyê jî bi kar bîne.
Komputer çawa tên bikaranîn? Wekî tê zanîn, divê berî her tiştî di komputerê de pergaleke xebatê (Linux, Windows, MacOs an jî pergaleke din) hatibe sazkirin. Bi sazkirina pergala xebatê re hin bername (wekî bernameyên nivîsandin, xêzkirin, guhdarîkirina muzîkê, temaşekirina vîdeoyan, gerok, peyamnêr û hwd.) saz dibin. Di komputeran de beşên ku mirov dikare lê pelên nivîs, muzîk, bername, wêne û hwd. tomar bike hene. Di nava hemû mirovahiyê de du cureyên bikarhênerên komputerê hene. 1 bikarhênerên ji rêzê, 2 jî bikarhênerên pispor. Bikarhênerên ji rêzê, bernameyên nivîsandin, peyamnêr, guhdarîkirina muzîk û temaşekirina fîlman û bernameyên gerok (browser) bi kar tînin. Her wisa hin bernameyên têkildarî karên xwe jî (wekî bernameyên mîzanpajê) bi kar tînin. Bikarhênerên pispor hem van bernameyan hem jî bernameyên ku têkildarî karên pisporî ên komputerê ne -bernameyên wekî bernameyên çêkirina bernameyan- bi kar tînin.
Bi awayekî basît em dikarin bêjin ku bikaranîna komputerê ji bikaranîna bername û beşên hard dîskê pêk tê. Nexwe heke em zanibin kîjan bername ji ku derê tê vekirin û çawa tê bikaranîn û pel li ku derê û çawa tên tomarkirin, em dikarin ji xwe re bêjin “bikarhênerê/a komputerê”.
Ji ber ku piraniya bikarhênerên komputerê, bikaranîna komputerê li ser Windows'ê hîn bûne, bikaranîna Windows'ê ji wan re gelek hêsan tê û hin bikarhênerên ji rêzê yên Windows'ê dema dikin ku Ubuntu'yê bi kar bînin, dibêjin ku bikaranîna Ubuntu'yê wekî bikaranîna Windows'ê ne hêsan e. Lê heke mirovekî ku ji bikaranîna komputerê tu tîştî fêm nake, bi Ubuntu'yê dest bi bikaranîna komputerê bike û wekî bikarhênerekî ji rêzê bikaranîna komputerê li ser Ubuntu'yê fêr bibe û dû re derbasî Windows'ê bibe, bikaranîna Windows'ê dê jê re gelek zortir be. Lê bikarhênerekî/e -wekî me li jorê got, ku zanibe bikaranîna komputerê ji zanîna “kîjan bername ji ku derê tê vekirin û çawa tê bikaranîn û pel li ku derê û çawa tên tomarkirin” pêk tê, dê karibe bi awayekî hêsan hem Ubuntu'yê, hem Windows'ê hem jî PX'yên din bi kar bîne.
Ji bo ku em Ubuntu’yê çêtir nas bikin, em li hin bernameyan binêrin. Bernameya ku di hemû komputerab de heye, bernameya ofîsê ye. Di Windows’ê de Microsoft Office ji bo vekirin û serastkirina pelên nivîsê hatiye pêşxistin. Di Linuxê de bernameya OpenOffice.org beramberî vê ye. Hemû karên ku hûn dikarin bi MS Officeyê pêk bînin, hûn dikarin bi OpenOffice.orgê jî pêk bînin. Di Windowsê de bernameya temaşekirina fîlman Windows Media Player e, di Ubuntuyê de Lêdera Fîlman e. Bi Lêdera Fîlman dikarî li VCD û fîlmên CD an jî DVD temaşe bikî. Di Windowsê de bernameya peyamnêr a demildest Live Messenger e, di Ubuntuyê de Pidgin e. Di Ubuntuyê de beramberî her bernameyeke Windowsê, bernameyek heye. Bernameyê Ubuntuyê, ji bo ku Ubuntu lezebez belav bibe, gelekî bikêrhatî ne û bikaranîna wan hêsan e. Ji ber vê ye ku Ubuntu di nava hemû pergalan de pergala ku herî zêde belav dibe ye.
Wekî ku me li jorê got, Ubuntu destûrê dide ku li hemû zimanan bê wergerandin. Ev demek e dirêj e ku wergerandina Ubuntuyê ji bo kurmancî didome. Gelek beşên Ubuntuyê û bernameyên Ubuntuyê li kurmancî hatin wergerandin. Bernameyên wekî OpenOffice.org, Firefox û Pidgin ku di Windowsê de jî tên bikaranîn, bi projeya wergerandina Ubuntuyê re ji bo Windowsê jî hatine wergerandin. Her wisa, dema ku Ubuntu tê wergerandin, di ber de Kubuntu, Xubuntu û hin beşên Edubuntu û Gobuntuyê jî hatin wergerandin. Pergala Xebatê ya yekemîn a bi kurdî Ubuntu bû lê niha gelekên din hene. Her wisa, bi wergerandina Ubuntuyê re, bêyî ku haya kesî jê hebe, Windows jî li kurmancî hat wergerandin.
Bername û pergalên ku li kurmancî hatine wergerandin ji malpera Ubuntuya kurmancî (http://www.ubuntu-ku.org) tên daxistin. Her wisa malpera forumê a ji bo alîkariya bikarhênerên kurmancî (http://www.pckurd.net) bi awayekî çalak xizmet û destekê dide bikarhêneran. Hemû kesên ku bixwazin, dikarin tev li koma teknîkî û/an jî koma wergerê bibin.